RELOS anlaşması, Hindistan ile Rusya arasındaki askeri lojistik bağlarını Arktik operasyonlara taşıyor. Murmansk ve Vladivostok gibi limanlarda yakıt ikmali ve tedarik imkanı, Kuzey Denizi Rotası üzerinden ticareti etkileyen stratejik bir adımı temsil ediyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi arasındaki görüşme, son yıllarda göz ardı edilen bir yeniden yönelimi işaret ediyor. RELOS olarak bilinen karşılıklı lojistik destek değişimi, iki ülkenin savunma işbirliğini genişleterek Arktik bölgesinde artan güvenlik ve enerji baskılarına yanıt veriyor. Kola Yarımadası’nın yakınında bulunan uç ve denizaltı üslerinin bulunduğu bölge, bu planın nükleer caydırıcılık ve ileri teknoloji silah sistemleri açısından da kritik bir test alanı olarak öne çıkıyor.
RELOS ve arktik lojistik entegrasyonu
RELOS çerçevesi, iki ordunun birbirine ait üslar, limanlar ve havaalanlarında yakıt ikmali, tamir ve ikmal yapabilmesini öngörüyor. Ayrıca ortak tatbikatlar, insani yardım ve afet yardımı gibi operasyonları kapsıyor. Bu yaklaşım, Hindistan’a Kuzey Denizi Rotası (NSR) üzerinde daha derin bir varlık kazandırırken, Rusya’ya da Hint kuvvetlerinin Arktik coğrafyası içinde daha güvenli bir varlık gösterme imkanı sunuyor. Murmansk ile Vladivostok arasındaki filo hareketliliği, iki ülkenin deniz operasyonları için kritik bir bağlantı ağı kuruyor.
Arktik kaynaklar ve stratejik öncelikler
Arktik bölgesi, dünya enerji portföyünün en büyük potansiyellerinden biri olarak öne çıkıyor. Bölgede 35,7 trilyon metreküp doğalgaz ve 2,3 milyar ton petrol/kondensat rezervleri bulunduğu öngörülüyor; bunlar Yamal ve Gydan gibi yarımadalar etrafında kümelenmiş durumda. Rosatom’un bölgede nükleer enerji kapasitesiyle desteklenen altyapı projeleri, bölgenin enerji güvenliği ve Rusya’nın savunma-modernizasyon finansmanına önemli katkı sağlıyor. RELOS ile birlikte, bu enerji akışları ve bu kaynaklara erişim, iki ülkenin küresel politikaya olan etkisini artırıyor.
Arktik güç varlığını pekiştirmek, yalnızca enerji dışında da değer taşıyor. Bölgede nükleer balistik füze denizaltıları için kullanılan üsler ve gelişmiş silah sistemlerinin test edileceği alanlar, Rusya’nın ikinci vuruş kapasitesini sürdürmesine hizmet ediyor. Aynı zamanda Rosatom’un enerji tesisleri, Rusya’nın nükleer altyapı kapasitesini güçlendiriyor ve bölgedeki ekonomik baskıyı savunma bütçesiyle ilişkilendiriyor.
Hindistan ve Rusya için operasyonel faydalar
RELOS, Hindistan’ın savaş gemilerinin Kuzey Denizi Rotası üzerinde yakıt ikmali ve ikmal yapabilmesini sağlayarak, Avrupa-Asya deniz yolunun en kritik uzantılarında daha esnek bir varlık sunuyor. NSR’nin açılması, ticari yükleri Avrupa’ya 40% civarında kısaltabileceği iddia edilen bir lojistik avantajı sunarken, Hindistan’a bölgesel bir sinerji yaratıyor. ZAPAD gibi Rusya‑liderli tatbikatlar üzerinden geçmişte görülen işbirliği deneyimleri, bu yeni düzenin operasyonel entegrasyonu için bir temel oluşturuyor.
Buna karşılık, Moskova için İngiltere ve ABD’nin yaptırımları altında Çin ve Hindistan gibi büyük ortaklarla derinleşen enerji ve savunma bağları, Arktik’teki uzun vadeli nüfuzunu güçlendiriyor. Hindistan’ın enerji satın alımları, Rusya’nın çabalarını desteklerken, Washington’un COMPACT benzeri programlarla müteakip adımları atması, bu üçgeni uluslararası arenada şekillendiriyor. 2030 hedefi olan 500 milyar dolar ikili ticaret vizyonu, bu dinamiklerin ekonomik ayağını oluşturuyor.
Küresel bağlam ve kısa vadeli etkiler
Putin-Modi yakınlaşması, Moskova’nın bölgesel hedefleriyle linear bir bağ kurarken, ABD’nin Hint enerji ve savunma pazarında daha agresif teklifler sunmasına yol açıyor. ABD, Rusya’ya karşı enerji borçlarını çeşitlendirmek için Hindistan’a alternatif enerji kaynakları sunan programlar geliştiriyor; bu da iki ülke arasındaki enerji bağımlılığını ciddi biçimde dengelemeye çalışıyor. Buna rağmen Hindistan, enerji maliyetlerini düşürmek için Rusya’ya olan bağımlılığını sürdürüyor; bu durum, enerji güvenliği ve ekonomik büyüme arasındaki hassas dengeyi gösteriyor. Nihai hedef, ticari bağların genişletilmesi ile savunma işbirliğinin güçlendirilmesi arasında bir denge kurmak olarak değerlendiriliyor.
Sonuçlar ve kısa vadeli görünüm
RELOS’un hayata geçmesiyle Hindistan, Arktik projelerin ve Kuzey Denizi Rotası üzerinden lojistik ağının kritiğini elde ederken, Rusya da Hint okyanusu başta olmak üzere Hint-Pasifik bölgesindeki varlığını güçlendiriyor. Bu gelişme, hem iki ülkenin enerji işbirliğini derinleştirecek hem de askeri entegrasyonu artırarak, bölgesel güvenlik mimarisini değiştirecek nitelikte görülüyor. Washington’ın baskı ve alternatif teklifler karşısında Hindistan’ın bağımsız tercihleri, bölgesel dengelerin kilit aktörlerinden biri olarak Yeni Delhi’nin konumunu güçlendiriyor.
Gözler şimdi 2030 hedefinin uygulanabilirliğinde. İki tarafın da karşılıklı güven, enerji maliyetleri ve teknik entegrasyonu dengeleyerek atacağı adımlar, hem Arktik hem de Hint-Ocean bölgesinde jeopolitik tabloyu yeniden şekillendirecek.