Petrol Stoklarındaki Doluluk Yüzde 80’i Aştı, Tüketim Oranı ise Düştü!

Son dönemlerde yaşanan petrol savaşları ve OPEC’de petrol arzında kesintiye gidilmesi ile küresel ekonomideki negatif yönde büyüme ile petrol sektörü baskı altında. Koronavirüs salgını sebebiyle yaşanan karantina sürecinde tüketimin ve fiyatların az olması ise stoklarda doluluk yüzde 80’i aştı.

Koronavirüs salgını sebebiyle fiyatlarda ve tüketimde düşüş yaşayan petrol sektörü, küresel ekonomideki negatif büyüme ile birlikte baskı altında. Fiyat ve tüketimdeki düşüş sebebiyle kapasite problemi yaşayacakları öngörülen petrol sektörüne yönelik, ABD merkezli OilX Kurucusu Thaler, “Stoklardaki fiziksel doluluğun yanı sıra yeni kargolar için stokların yüzde 95’i şimdiden rezerve edildi. Rezerve edilen bu kapasite de 2 hafta içerisinde dolacak” ifadelerini kullandı.

Koronavirüs salgını kaynaklı dünya genelinde yaşanan seyahat yasakları, küresel petrol talebini günlük 20 milyon varilin üzerinde bir seviyede azalttı. Rusya ve Suudi Arabistan arasında yaşanan ‘petrol fiyatı savaşları’ sebebiyle 6 Mart’ta kesinti konusunda anlaşma yapılamaması, petrol fiyatlarında 2002 yılından bu yana en düşük değerlerin görülmesine neden oldu.

Geçen hafta arz fazlalığı ve düşük fiyatları konuşmak için bir araya gelen OPEC ve OPEC dışı ülkeler ile anlaşmaya varıldı. 1 Mayıs tarihinden itibaren geçerli olacak anlaşmada günlük 9,7 milyon varillik kesinti yapılmasına karar verildi. Ancak bu ay içerisinde kesinti yapılmayacak olması dünya genelinde üretilen ve talep fazlası olan petrolün depolanması gerektiği anlamına geliyor.

Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan OilX Kurucusu Florian Thaler, rezerve edilen kapasitenin 2 hafta içerisinde tükeneceğinin altını çizerek şu ifadeleri kullandı:

“Küresel petrol stoklarındaki doluluk önümüzdeki birkaç ay içerisinde zirveye ulaşır. Çin, ABD ve Hindistan’daki petrol stoklarında ciddi artış görüyoruz. Özellikle Hindistan’ın petrol stoklaarı şu anda neredeyse dolmuş durumda. Hükümetin bir şekilde yeni kapasite yaratması gerekiyor.”

Norveç merkezli bağımsız enerji araştırma kuruluşu Rystad Energy Kıdemli Petrol Piyasaları Analisti Paola Rodriguez-Masiu, kesintiye yönelik aşağıdaki ifadeleri açıklamalarına ekledi:

“Stok kapasitesinde ülke bazlı en büyük artış Çin’de görüldü. Yine de şu an sadece Çin ve ABD’nin boş stok kapasitesi var. OPEC+ ülkelerinin 9,7 milyon varillik üretim kesintisi Nisan ve Mayıs aylarında da stoklardaki artışa engel olamayacak. Üretim kesintisi, pazarın duvara çarpmasını önleyecek. Böylece, talebin toparlanması için zaman kazanılacak ve şirketler tedarik zincirleri ve faaliyet planları için hazırlık yapabilecek. Ancak şirketler şu an maliyetlerini de düşüreceği için gelecekte petrol üretimleri de düşecek. Bu nedenle piyasa, 18-24 ay sonra fiyatların aniden sıçraması riskiyle karşı karşıya.”

Yaşanan Koronavirüs salgını sebebiyle ham petrol taşımacılığının durması endişesiyle rafinerilerin petrol stokladığını söyleyen Orta Doğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Enerji Çalışmaları Direktörü Prof. Dr. Hakan Berument, konuya ilişkin açıklamalarında şu ifadeleri kullandı:

“Özellikle G20 ülkelerinin 90 günlük net ithalata denk gelecek seviyede stratejik rezerv tutma uygulaması var. Burada esas olan ülkelerin ihtiyaçlarına paralel olarak ham petrol türlerinin düşük maliyetlerle depolanmasıdır. Ülkeler, arada stratejik rezervlerden satış yapsa da esas olan stratejik stoğun maliyetini yüklenmek olduğu için ticari kaygılar ikinci planda tutulabilir.
Asya talebinde toparlanma olduğu haberlerini duyuyoruz. Rafineri kapasitelerindeki artış Asya’daki kara ve deniz stoklarını azaltacaktır. Diğer bölgelerdeki düşük fiyatta stoklanmış petrollerin de bu bölge rafinerilerine gitmesi muhtemel. Bu da stoklarda düşüşe yol açabilir ancak ciddi bir düşüş beklemek için henüz çok erken.”

Türkiye’nin de bir G20 ülkesi olduğunun altını çizen Prof. Dr. Hakan Berument Türkiye’nin petrol stoğu hakkında şu açıklamaları yaptı:

“Pratikte, Türkiye’nin ham petrol stoklarını devlet adına rafineri lisans sahipleri tutuyor. Diğer rafinerilerin yaşadığı endişeleri muhtemelen Türk rafinerileri de yaşıyordur ve mümkün olduğunca stok arttırma çabası içinde olduklarını düşünüyorum. Stokların geçen seneden bu yana artış trendinde olduğunu görüyoruz. Türkiye’nin toplam ham petrol stok kapasitesinin yaklaşık 15 milyon ton olduğunu tahmin ediyorum. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu verilerine göre Türkiye’nin 2019 toplam petrol ithalatı 31 milyon ton civarında. Bu da 90 günlük net ithalat miktarının 7,65 milyon ton olduğu anlamına geliyor. 2019 stok miktarı ise ortalama 6,22 milyon tondu. Buradan hareketle, Türkiye’nin zorunlu stok miktarının yüzde 81’i kadar stoğu olduğu söylenebilir.”