Finansal okuryazarlık nedir, nasıl tanımlanır? Finansal okuryazarlık bileşenleri nelerdir, nasıl öğrenilir? (Önemi ve katkıları)

Finansal okuryazarlık paranın nasıl kullanılması gerektiğini anlayabilme yeteneği olarak tanımlanır. Tanımdan da anlaşılacağı gibi finansal okuryazarlık, finansı anlayabilme becerisidir. Finansal okuryazarlığını geliştiren bireylerin hisse senedi, emtia, Forex ve hatta gayrimenkul yatırımlarından yüksek kazançlar elde ettiği gözlenmektedir. Sadece yatırımcıların değil, parasını yönetmek isteyen her bireyin geliştirmesi gereken finansal okuryazarlık kavramın hakkında bilinenleri ve bilinmeyenleri yazımızda bir araya getirdik.

FİNANSAL OKURYAZARLIK NEDİR, TANIMI NE DERECE YETERLİ?

Finansal okuryazarlık tanım olarak yukarıda özetlediğimiz gibi finans dünyasını anlayabilme becerisidir. Verilen tanımlamanın eksik olduğu dikkatli gözlerden kaçmazken, finansal okuryazarlığı sadece finans piyasaları ile sınırlandırmak yanlıştır.

Finansal okuryazarlık becerisi para ile ilişkilendirilen her alanda gereklidir. Çalışarak emeğinin karşılığını alan işçiler, fabrikalarını yönetenler ve yatırımlarına yön verenler bu becerilerini geliştirmek zorundadır. Sadece para kazanan ve yönetenler değil, para harcayanların da finansal okuryazarlık gelişimine önem vermesi gereklidir. Entelektüel birikim açısından da insana pek çok katkı sunan bu beceride ülkemiz maalesef istenen düzeyde değildir. Türkiye’de finansal okuryazarlık düşüktür ve yatırımcılardan vatandaşlara toplumun tüm kesimi, becerisini geliştirmek yerine kısa yoldan zengin olma hayali ile emeklerini, birikimlerini ve zamanını boşa harcamaktadır.

FİNANSAL OKURYAZARLIĞIN ÖNEMİ NEDİR?

Finansal okuryazarlığın önemi karmaşık ekonomi birimini anlamaktan, gündelik hayatta parayı yönetebilmeye kadar pek çok alan ile ilişkilidir. Gelişmiş bir finansal okuryazarlık becerisi kişiye, yatırımdan harcamaya, kazanmadan tasarrufa kadar çok farklı bakış açıları kazandırır. Bu nedenle her birey, bu becerisini en azından temel düzeyde geliştirmelidir.

Ülkemizde 90’lı yıllarla birlikte giriş yapan finansal okuryazarlık, hayatta karşılaşılabilecek pek çok para sorununa çözüm olacaktır. Merkez Bankası tarafından alınan faiz kararlarının ne anlama geldiği, dolar yükselir mi düşer mi sorusuna yanıt bulmayı, borsada en çok kazandıracak hisseleri seçmeyi ve satın alınacak evin mantıklı bir yatırım olup olmadığını karşılaştırmak için finansal okuryazarlığa ihtiyaç vardır. Çekeceğiniz kredi, mevduat getirisinin hesaplanması ve altın almanın mantıklı olup olmadığının kararını finansal okuryazarlığınızı geliştirdikçe tek başınıza verebilirsiniz.

FİNANSAL OKURYAZARLIK BECERİSİ NASIL GELİŞTİRİLİR?

Finansal okuryazarlık becerisinin geliştirilebilmesi için hayat boyu öğrenmeye hazır olmanız gereklidir. Temel düzeyde bir beceri seviyesinin yeterli geleceğini düşünmeniz halinde, basit ekonomi terimlerini öğrenerek yetinebilirsiniz. Daha fazlasını istiyorsanız yapmanız gerekenler listesi hayli kabarabilir. Finansal okuryazarlık becerimi geliştirmek için neler yapabilirim sorusuna yanıt arayan okurlarımız için yapabileceğimiz tavsiyeler şu şekildedir:

- Temel ekonomi kavramlarını öğrenmeniz gereklidir.

- Matematiğinizin üzerine biraz daha düşmeli, hesaplama becerilerinizi geliştirmelisiniz.

- Finans, ekonomi, yatırım, tasarruf ve konusu para olan kitaplara daha fazla vakit ayırmanız gereklidir.

- Yatırım araçlarını iyi tanımalı, bahsedilen yatırım araçları ile ilgili yapılan yorumları, analizleri ve profesyonellerce hazırlanan raporları takip etmelisiniz.

- Finans ve ekonomi alanında yazılan makale ve blogları okumalı, ünlü ekonomistleri sosyal medyadan ve yerel/ulusal basından takip etmelisiniz.

- Merkez Bankası ve TÜİK tarafından açıklanan verileri takip etmeli, uzmanların verileri nasıl yorumladığını gözlemlemeniz gereklidir.

- Finansal okuryazarlığın belirli bir bölümünde uzmanlaşmak istediğinizde, o bölümle ilgili ücretsiz ve ücretli eğitimler almalı, okumalarınızı bu yönde artırmanız gereklidir.

- Alışverişte, bankacılık işlemlerinde ve iş seçiminde finansal konuları karşılaştırmayı iyi bilmeli, en yüksek maaşı veren işi ararken gösterdiğiniz çabayı en uygun krediyi ve en ucuz ürünü bulmak için harcayarak araştırma becerinizi geliştirmelisiniz.

-Bütçe, birikim, tasarruf, borç yönetimi, ihtiyaç yönetimi, sigorta ve bankacılık gibi terimlerin anlamlarını öğrenmenin yanında bu kavramların ne ifade ettiğini iyi öğrenmeniz gereklidir.

FİNANSAL OKURYAZALIK GELİŞİMİ HANGİ AVANTAJLAR SAĞLAR?

Finansal okuryazarlık gelişiminin avantajlarını finansal özgürlüğünüzü ilan ederek, gündelik hayatınızı düzenleyerek ve emeklilik günlerinizi daha rahat geçirerek görebilirsiniz. Takip ettiğiniz haber programlarında bahsedilen karmaşık ekonomik terimlerin ne anlama geldiğini araştırma zahmetinden kurtularak yorumcuların ve uzmanların nelerden bahsettiklerini kolaylıkla takip edebilirsiniz.

Pek çok kişi sadece yatırımcıların finansal okuryazarlık becerisini geliştirmesi gerektiği gibi bir yanılsamaya kapılmaktadır. Yukarıda pek çok kez değindiğimiz gibi finansal okuryazarlık; her yaş, meslek ve cinsiyet grubu için gereklidir. Ev geçindirmek, doğru evi satın almak, en kaliteli ürünü en hesaplı fiyata satın almak ve kredi maliyetleri olabildiğince aşağı çekmek için becerinizi geliştirmelisiniz. Bahsettiklerimizi tek cümleler halinde özetlemek gerekirse, finansal okuryazarlığın kazandırdıkları şu şekilde sıralanabilir:

- Finansal kararlarınızı doğru bir şekilde vererek daha güvenli bir gelecek inşa edebilirsiniz.

- Büyük yatırım kararlarından küçük alışveriş kararlarına kadar doğru adımlar atabilir, bütçenizi optimum şartlarda yönetebilirsiniz.

- Paranızı doğru yöneterek yoğun ve stresli iş hayatına daha fazla katlanmak zorunda kalmayarak kendinizi SGK’dan önce emekli edebilirsiniz.

- Yatırım araçlarının tümü hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olarak paranızı en doğru şekilde değerlendirmeyi başarabilirsiniz.

- Emeklilik döneminde azalan gelirinize önleminizi çok daha erken alarak, rahat bir emeklilik dönemi geçirebilirsiniz.

- Ek iş yapmak veya emekli iken çalışmak gibi olumsuzluklarla karşılaşmaz, yapmaktan haz duyduğunuz hobilerinize ve ailenize ayırdığınız zamanı artırabilirsiniz.

- Borçlarını doğru yönetemeyen milyonlar gibi icraya düşmekten kurtularak, en doğru borç yönetimi ile hayalini kurduğunuz her şeyi zorlanmadan satın alabilirsiniz.

FİNANSAL OKURYAZARLIK GÜNDELİK HAYATTA GEREKLİ Mİ?

Finansal okuryazarlık gündelik hayatın önemli bir bölümünü kapsar. Bahsedilen becerinin para ile ilişkili olduğu düşünüldüğünde, paranın hayatın önemli bir yeri olduğunu bilmek bile tek başına finansal okuryazarlığın gündelik hayattaki önemini ortaya koymaktadır.

Basit para hesabı, döviz hesabı, bütçe yönetimi ve gelir-gider tablosu oluşturmak gibi beceriler, finansal okuryazarlık becerisi ile yapılabilir. Sadece para biriktirmenin emekliliğinizde size bir şey kazandırmayacağı, enflasyona karşı yatırımlarınızı korumak için neler yapabileceğinizi ve en doğru zamanlama ile ev, arsa, araba ve tarla gibi yatırımları yapmayı bu beceri ile gerçeğe dönüştürebilirsiniz.

FİNANSAL OKURYAZARLIK BİLEŞENLERİ NELERDİR?

Finansal okuryazarlık bileşenleri, becerinizi geliştirmek için nereden başlayabileceğinizi göstermesi açısından yazımızda yer almayı hak eden bir kavramdır. Nasıl iyi bir finansal okuryazar olabileceğinizi özetlediğimiz yazımızda her ne kadar beceriyi neden edinmeniz ve nasıl edineceğiniz sorularını yanıtlamış olsa da yazımızı sonlandırırken bahsedilen kavramı oluşturan bileşenlere de değinmenin yararlı olacağı kanısına vardık. İşte finansal okuryazarlık bileşenleri ve anlamları:

Finansal Bilgi: Finans kavramlarının öğrenilmesi gerekliliğini ifade eder. Bahsedilen kavranmalara yazımızda pek çok kez değinsek de yeniden hatırlatmak gerekirse; sigorta, bütçe, tasarruf, faiz, enflasyon, risk, vade, varlık, getiri ve kredi gibi kavramlar finansal bilgi bileşenini oluşturur.

Finansal Tutum (Tavır): Paraya karşı bireylerin takındığı tavır, finansal tutum bileşeni içine girer. Kişi parayı nasıl harcıyor, tasarruf ediyor mu ve bütçesini iyi yönetebiliyor mu gibi sorular, bireylerin finansal tavırlarını ifade eder.

Finansal Davranış: Birikimlerin ve finansal yatırımların yönetimi, borç yönetimi ve bütçe yönetimi gibi kavramlar finansal davranış bileşeni içerisine girer. Finansal davranış, finansal bilgi geliştirilmesi ve nasıl bir finansal tutum sergilenmesi gerektiğini bilinmesi ile hayata geçirilebilir.